4x routes langs fantastische forten

Het prachtige historische centrum van Bergen op Zoom bewaren we voor straks. De route brengt je eerst door Landgoed Zoomland, een heel gevarieerd natuurgebied met loof- en naaldbos, weiland, heide, stuifzand en moeras. Stukken van de route vallen samen met het langeafstandpad GR 5 van Hoek van Holland naar het Zuid-Franse Nice; misschien passeer je fanatiekelingen die de afstand van 2000 kilometer afleggen. Je hebt in mei en juni ook kans dat je zangvogels als de nachtegaal, de zwartkop en de vink hoort.

Zie je de contouren van Fort de Roovere uit 1628 al in de verte? Dit fort werd gebouwd ter verdediging van de stad. Boek een rondleiding door het pas gerestaureerde fort, waar weer water in de grachten staat. Je passeert ook de Markiezenhof, gebouwd tussen 1485 en 1525 als paleis voor de markiezen van Bergen op Zoom. Het is nu een historisch museum waarin je kunt zien hoe er toen geleefd werd. Het toetje wordt gevormd door een van de mooiste pleinen van Nederland: de Grote Markt. Op een van de talloze terrassen is het goed nagenieten. Blijven slapen? Hotel De Draak, naast het historische stadhuis, is de oudste herberg van Nederland; het is al een hotel sinds 1392.

Praktische informatie

• Lengte: 13, 16 of 18 km.
• Start- en eindpunt: Station Bergen op Zoom
• Hond mee? Ja. Honden zijn aangelijnd toegestaan.

Stap met je wandelschoenen De Nollen in, een natuurgebied dat vernoemd is naar de term voor lage duinen die door wind en water zijn opgeworpen. Er zijn er hier een paar bewaard gebleven. Vervolgens doorkruis je de Helderse Duinen met onverharde paadjes door duinvalleien en dennenbossen, langs een duinmeertje. Er is een bezoekerscentrum, maar ook een wildebloementuin, een vogeltuin en een dierenweide.

Toen de Franse keizer Napoleon Den Helder bereikte herkende hij in de plek een ‘Gibraltar van het noorden’, een strategische plek in militair opzicht, waar hij rond 1810 een grote marinehaven bouwde en een paar forten om de haven te kunnen verdedigen. Nu is in een van de forten, Fort Kijkduin, het Noordzeeaquarium gevestigd en een museum over de geschiedenis van het fort. Langs Lange Jaap, de hoogste vuurtoren van Europa (63 meter), wandel je over de dijk richting de voormalige marinewerf, waar ook het Marinemuseum is gevestigd. De onderzeeboot aan de kade kun je bezoeken. Dit gebied vol boten én horeca is de afgelopen jaren flink opgeknapt, net als de binnenstad van Den Helder.

Praktische informatie

• Lengte: 9,5, 14 of 15,5 km.
• Start- en eindpunt: Station Den Helder-Zuid –Station Den Helder.
• Hond mee? Ja, met een korte omleiding bij De Nollen.

Deze mooie route start in Bunnik, vanaf daar loop je over een prachtig wandelpad langs de Kromme Rijn naar landgoed Rhijnauwen, dat samen met landgoederen Oud-Amelisweerd, Nieuw-Amelisweerd onderdeel is van natuurgebied Amelisweerd. Op landgoed Rhijnauwen vind je het grootste fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: Fort bij Rijnauwen. Dit fort is gebouwd tussen 1867 en 1869 en diende samen met de andere forten rond Utrecht ter verdediging van de stad en als afsluiting van de Houtense Vlakte. 

Na een bezoek aan Fort bij Rijnauwen vervolg je je weg naar Utrecht Science Park, het universiteitsterrein van Utrecht met tal van hypermoderne gebouwen. Tegenwoordig studeren hier zo'n 50.000 studenten en hebben 20.000 werknemers er een baan. Dat staat in schril contrast met de oprichting van de Universiteit Utrecht in 1636, toen zeven hoogleraren les gaven aan enkele tientallen (mannelijke) studenten in het centrum van de stad. 

Via landgoed Beerschoten (ingericht in de Engelse landschapsstijl naar ontwerp van landschapsarchitect Zocher jr.) en het Panbos (een betrekkelijk jong bos uit de 19e eeuw, dat zijn naam dankt aan de nabijgelegen boerderij ‘De Pan’, die in 1966 is gesloopt) bereik je uiteindelijk station Bilthoven. 

Praktische informatie

• Lengte: 6 km, 11 km of 17 km.
• Start- en eindpunt: van station Bunnik naar station Bilthoven.
• Hond mee? Ja. Honden zijn aangelijnd toegestaan.

Het begin is al goed: op weg naar het beginpunt van deze fietsroute doorkruis je de schilderachtige Ooijpolder. Start vervolgens de Rondje Pontje-tocht in Millingen aan de Rijn. Je steekt onderweg de Waal, het Pannerdensch Kanaal en de Rijn over met een pontje. Je fietst ook een stuk langs de Linge, de langste rivier van Nederland. En je komt door Nationaal Landschap De Gelderse Poort met plassen, moerassen en ruige bosjes. Het is een paradijs voor vogels. En je kunt onderweg ook konikpaarden en Rode Geuzen spotten.

Stap vooral even af bij Kasteel Doornenburg. Het stamt uit de veertiende eeuw en is een van de grootste en best bewaarde kastelen van ons land. Je vindt er een museum, waar je alles te weten komt over dit indrukwekkende bouwwerk. Bij knooppunt 80 op de route moet je een stukje afslaan om het stoere Fort Pannerden te kunnen bekijken. Het werd gebouwd in 1869 en is strategisch gelegen op een landtong in de Waal, precies daar waar de Rijn erbij komt. Als je op het fort staat, snap je dat je van hieruit heel goed kon zien of er vijanden aankwamen. Een machtig gevoel.

Praktische informatie

• Lengte: 36 km + 34 km (van station Nijmegen naar het dichtstbijzijnde punt in de fietsroute, in Millingen aan de Rijn, en terug.)
• Start- en eindpunt: Millingen aan de Rijn. Op het station kun je een OV-fiets huren.

^{Tekst: Manon Wigny en Liselotte Helleman. Beeld: Shutterstock, Chris WM Willemsen, Marcel Rommens, Lev Levin, Rene Holtslag. Illustraties: Anna June.}